Dersin Ayrıntıları Yarıyıl Kodu Adı T+U+L Kredi AKTS 3 04531201 Dilbilimine Giriş I 3+0+0 5 5 Dersin Detayları Dili : Türkçe Düzeyi : Lisans Bölümü / Programı : İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Öğrenim Türü : Örgün Öğretim Türü : Zorunlu Amacı : Dilin ne olduğu, mahiyeti, dilbilimin ne olduğu, dilbilimine göre dili oluşturan ses, sesletim, IPA sembollerini, kelime yapısını, cümle yapısını ve kelime, ifade ve cümle temelinde anlamın nasıl oluştuğu hususunda bilgi ve yaklaşım yöntemi kazandırmaktır. İçeriği : Dilin özellikleri, dil bilgisi, dilbiliminin mahiyeti, dalları, dilbilim çalışmalarına yaklaşımlar ve ekoller incelenir. Seslerin özellikleri, seslerin fiziki temelleri, IPA sembolleri ve İngilizce için önemi, anlam değiştiren sesler ile değiştirmeyen sesler arasındaki farklar, ünlü ve ünsüz sesler, iki ve üç makamlı sesler ve telaffuz öğretimi üzerinde durulur. Daha sonra tonlama ve vurgulama, İngilizce iletişimi için önemi, yapı bilgisinde kelime parçaları, kökler ve ekler, yapım ve çekim ekleri tespit ederek ilk defa karşılaşılan kelimelerin anlamını sökme becerisi geliştirilir. Söz diziminde ise anlama ve anlatma kapasiteleri arasındaki fark, dilin hangi ölçüye göre tasvir edilmesi gerektiği, kelime, ifade, cümlelerin nasıl oluştuğu, kelimeleri öbekleme kuralları, söz dizimi teorileri derinlemesine tetkik edilir. Anlam biliminde ise iki temel konu ifade ve cümle anlamları vardır. Anlamın mahiyeti, anlam çeşitleri, anlam teorileri ve kelime öğretim yöntemleri sırasıyla verilir. Yöntem ve Teknikleri : Ön Koşulları : Yok Koordinatörü : Yok Dersi Verenler : Prof. Dr. Mehmet Çelik Yardımcıları : Yok Staj Durumu : Yok Dersin Kaynakları Kaynaklar : Çelik, M (2007) Linguistics for Students of English I. Ankara: EDM.Halliday, M.A.K. (2003) On language and linguistics. London Continuum.Lyons, J. (1981) Language and linguistics: An introduction. Cambridge: CUP.Roach, P. (2000) English phonetics and phonology. Cambridge: CUP. Finegan, E. & Besnier, N. (1989) Language: its structure and use. San Diego: Harcourt Brace. Ders Notları : Çelik, M (2007) Linguistics for Students of English I. Ankara: EDM. Ders Yapısı Alan Bilgisi %100 Yarıyıl Çalışma Bilgileri Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı Ara Sınav 1 %40 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 %60 Toplam 2 %100 Etkinlik Bilgileri Etkinlik Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat) Ders Süresi 14 3 42 Sınıf Dışı Ç. Süresi 14 3 42 Ödevler 2 20 40 Sunum/Seminer Hazırlama 5 4 20 Toplam İş Yükü AKTS: 5 144 Öğrenme Çıktıları Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir: Sıra Açıklama 1 Dil olgusuna kapsamlı yaklaşmak 2 Dil, toplumun ürünü olmasından hareketle dil değişimin kaçınılmaz olduğunu bilmek. 3 Türkçede olmayan İngilizce seslerin ayrıntılı tanımını bilmek ve söyleşini gerçekleştirmek. 4 Ses, sesbirim ve bileşkelerini anlamak, izah etmek ve telaffuzda yapmak. 5 Karmaşık kelimeleri anlama ve üretmede ek-kök ilişkisini iyi kavramak ve yeni kelimelerin anlaşılmasında bu yöntemleri kullanmak. 6 Her dil kullanıcısının zihninde bir dilbilgisi mekanizmasının olduğunu ve duyulmadık cümlelerin buna göre, kabul-ret yaklaşımın olduğunu bilmek. 7 Dilbilgisi kuralları uygulandığı halde, anlaşılması zorlanan cümlelerin anlaşılır hale getirme tekniklerini bilmek ve uygulamak. 8 Kelimelerin sözlük anlamlarının, kullanım esnasında değişime tabi olacağını bilmek. Ders Konuları Hafta Konu 1 Tanışma, dersin tanıtımı, öğrencilerden beklenecek ders davranışları, ölçme yöntemi, ödevlerin nasıl yapılacağı, derste kullanılacak kaynak ve kitapların tanıtımı, yazılı ve elektronik veri tabanlarının tanıtımı yapılır. 2 DİL IDilin özellikleri, dil bilgisi, dilbiliminin mahiyeti, dalları, dilbilim çalışmalarına yaklaşımlar ve ekoller incelenir. 3 DİL IIDilin tanımındaki farklılıkları nedenleri, şekil-anlam-kullanım ilişkisi, sözlü-yazılı dil farkı, dili inceleyen ekollerin farklılıkları, dilbilgisi çeşitleri tetkik edilir. 4 SES BİLGİSİ ISeslerin özellikleri, seslerin fiziki temelleri, IPA sembolleri ve İngilizce için önemi, anlam değiştiren sesler ile değiştirmeyen sesler arasındaki farklar tespit edilir. Fonetiğin dalları, sesin oluşum macerası, anlama değiştiren ve değiştirmeyen seslerin incelenmesi alt başlıklardır. 5 SES BİLGİSİ IISes çıkarılmasında, yer, yöntem ve ses tellerinin katılıp katılmaması, ünlü ve ünsüzler, üç makamlı sesler, İngiliz-Amerikan telaffuz farklılıkları tanıtılır. 6 SESLETİM IKonuşmada seslerin yay yana gelmesindeki değişimler, ses değişmesi çeşitleri, ses kaybı, kaynaştırma sesi eklenmesi, İngilizce çoğul eklerinin hangi ortamda farklı sesletime tabi tutulacağı örnekleriyle ve öğrencilerin katılımı ile kazanılır. 7 SESLETİM IIHece ve kelime temelinde sesletim ve vurgulamanın nasıl olacağı, vurgusuz hecelerin nasıl şekil alacağı, ünsüz seslerin bir kelime ve hecede yan yana gelme kuralları, Türkçede ve diğer dillerde bu olgunun nasıl gerçekleştiği, yanlış vurgunın anlaşılmazlığa yol açabileceği, cümlelerde gözlenen vurgu çeşitleri anlatılır, örneklendirilir ve öğrencilerden icra yapmaları beklenir. Tonlama çeşitleri ve iletişimde yaptığı katkı incelenir. 8 KELİME YAPISI IKelime ve morfem ilişkisi, kelimeler kullanımda hangi görevleri yüklenirler, morfem çeşitleri, dilin morfemler aracılığı ile yeni sözcük üretme kabiliyeti, dil kullanıcılarının morfemik becerisi ne anlama gelir konuları işlenir. 9 KELİME YAPISI IIYeni kelime yapımı konusundaki morfem ayrımı, kelime üretme kuralları, yaygın olanları ve istisnaları, bazı eklerin yaygın olanların dışında anlam kazanabileceği huşuları örneklerle, hem İngilizceden hem Türkçeden, incelenir. 10 SÖZDİZİMİ ICümlenin mahiyeti, her iletişim öğesinde cümle kurallarının geçerli olup olmadığı, cümleyi anlamakla üretmek arasındaki farkın, okur yazarlık bakımından mütalaa edilmesi, derin ve yüzey yapılarının gerçekliği, kelime dizim kuralları anlatılır. 11 SÖZDİZİMİ IIKelimelerin yan yana gelerek ifade oluşturması, ifadeleri birleşerek cümleyi oluşturması konuları uygulamalı ve kuramsal işlenir. Cümle bileşenlerini en az kuralla izah konusundaki kuramlar ve bunların sorunlu cümleleri nasıl izah edebileceği hususları örneklerle anlatılır. 12 ANLAM IAnlam bilimin mahiyeti, daha önce incelenen dilin cepheleri ile ilişkisi, şekil anlam ilişkisinin temelleri ve anlam değişkenliğinin nedenleri, anlam çeşitleri, temel ve yan anlamların tayininde özellikler, sözlük ve dolaylı anlamların nasıl işlediği hususuları tetkik edilir. 13 ANLAM IICümle anlamının her zaman onu oluşturan kelimelerin sözlük anlamları ile izah edilemeyeceği, deyimsel anlamların yaygınlığı ve iletişime katkısı, kelime ve cümle temelinde anlamların farklılığı derinlemesine incelenir. 14 GÖZDEN GEÇİRMEDönem boyunca işlenen konular sentez halinde anlatılır. İşlenen konuların başka açılardan değerlendirilmesi ihtimali öğrenci görüşleri ile geliştirilir. Dersin Program Çıktılarına Katkısı P1P2P3P4P5P6P7P8P9P10P11P12P13P14 Tüm 5 Ö1 2 Ö2 5 Ö3 3 Ö4 4 Ö5 5 Ö6 2 Ö7 4 Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek
