Dersin Ayrıntıları Yarıyıl Kodu Adı T+U+L Kredi AKTS 4 04541202 Dilbilimine Giriş II 3+0+0 5 5 Dersin Detayları Dili : Türkçe Düzeyi : Lisans Bölümü / Programı : İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Öğrenim Türü : Örgün Öğretim Türü : Zorunlu Amacı : Dilin ne olduğu, mahiyeti, dilbilimin ne olduğu, dilbilimine göre dili oluşturan ses, sesletim, IPA sembollerini, kelime yapısını, cümle yapısını ve kelime, ifade ve cümle temelinde anlamın nasıl oluştuğu hususunda bilgi ve yaklaşım yöntemi kazandırmaktır. İçeriği : Dilin özellikleri, dil bilgisi, dilbiliminin mahiyeti, dalları, dilbilim çalışmalarına yaklaşımlar ve ekoller incelenir. Seslerin özellikleri, seslerin fiziki temelleri, IPA sembolleri ve İngilizce için önemi, anlam değiştiren sesler ile değiştirmeyen sesler arasındaki farklar, ünlü ve ünsüz sesler, iki ve üç makamlı sesler ve telaffuz öğretimi üzerinde durulur. Daha sonra tonlama ve vurgulama, İngilizce iletişimi için önemi, yapı bilgisinde kelime parçaları, kökler ve ekler, yapım ve çekim ekleri tespit ederek ilk defa karşılaşılan kelimelerin anlamını sökme becerisi geliştirilir. Söz diziminde ise anlama ve anlatma kapasiteleri arasındaki fark, dilin hangi ölçüye göre tasvir edilmesi gerektiği, kelime, ifade, cümlelerin nasıl oluştuğu, kelimeleri öbekleme kuralları, söz dizimi teorileri derinlemesine tetkik edilir. Anlam biliminde ise iki temel konu ifade ve cümle anlamları vardır. Anlamın mahiyeti, anlam çeşitleri, anlam teorileri ve kelime öğretim yöntemleri sırasıyla verilir. Yöntem ve Teknikleri : Ön Koşulları : Yok Koordinatörü : Yok Dersi Verenler : Prof. Dr. Mehmet Çelik Yardımcıları : Yok Staj Durumu : Yok Dersin Kaynakları Kaynaklar : Halliday, M.A.K. (2003) On language and linguistics. London Continuum.Lyons, J. (1981) Language and linguistics: an introduction. Cambridge: CUP.Finegan, E. & Besnier, N. (1989) Language: its structure and use. San Diego: Harcourt Brace.Çelik, M (2007) Linguistics for Students of English I. Ankara: EDM. Ders Notları : Çelik, M (2007) Linguistics for Students of English I. Ankara: EDM. Yarıyıl Çalışma Bilgileri Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı Ara Sınav 1 %40 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 %60 Toplam 2 %100 Etkinlik Bilgileri Etkinlik Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat) Ders Süresi 14 3 42 Sınıf Dışı Ç. Süresi 14 3 42 Ödevler 2 20 40 Sunum/Seminer Hazırlama 5 4 20 Toplam İş Yükü AKTS: 5 144 Öğrenme Çıktıları Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir: Sıra Açıklama 1 Dil olgusuna kapsamlı yaklaşmak 2 Dil, toplumun ürünü olmasından hareketle dil değişimin kaçınılmaz olduğunu bilmek. 3 Türkçede olmayan İngilizce seslerin ayrıntılı tanımını bilmek ve söyleşini gerçekleştirmek. 4 Ses, sesbirim ve bileşkelerini anlamak, izah etmek ve telaffuzda yapmak. 5 Karmaşık kelimeleri anlama ve üretmede ek-kök ilişkisini iyi kavramak ve yeni kelimelerin anlaşılmasında bu yöntemleri kullanmak. 6 Her dil kullanıcısının zihninde bir dilbilgisi mekanizmasının olduğunu ve duyulmadık cümlelerin buna göre, kabul-ret yaklaşımın olduğunu bilmek. 7 Dilbilgisi kuralları uygulandığı halde, anlaşılması zorlanan cümlelerin anlaşılır hale getirme tekniklerini bilmek ve uygulamak. Ders Konuları Hafta Konu 1 Dilbilgisi kavramı ile dil kullanımının arasındaki farklar, Edimbilimin tanımı ve mahiyeti, ek, kelime ve cümle düşmelerinin gerekçeleri ve tercümeye yansıması, sıfır çeviri ve azaltma çevirisinin uygulaması, açıklama yönteminin hangi durumlarda kullanılacağı, dünya bilgisinin çeviride kullanımı, metin formatının hedef dile aktarımı, edimbilimsel beklentilerin ne olduğu, kültürel konuşma kurallarının iletişimsel çeviri yoluyla aktarımı, deyimsel ve dolaylı anlatımın çeviride kullanımı, ve anılan hususları Metin (Edimbilisel) Çeviri yaklaşımı ışığında değerlendirilmesi. 2 İngilizcedeki farklı sosyal katmanlardaki kullanım farkları, şivelerin çevirisinde takip edilecek yol, konuşmadaki yaş farkının tercümeye yansıtılması, cinsiyeti belli etmeyen İngilizce metinlerin çevirisi, konuşmada üslup birleşmesi ve ayrışması, dynamic çeviriye duyulan ihtiyaç ve benzeri hususların Çeviride Kültürel Yaklaşım çerçevesinde incelenmesi. 3 Üslubun mahiyeti ve önemi, resmi üslup, gayrı resmi üslup, sokak ağzı, samimi tavır, çeviri yöntemleri, çevrilebilirlik meselesi, yerel – sınıf – etnik özelliklere dayalı yazı ve söylemin çevirisi, dil karıştırma olgusu, ara dilin oluşumu, evcilleştirme yönteminin şive farklarına uyarlanması, Çeviride Kültürel Yaklaşım çerçevesinde incelenmesi. 4 TARİHSEL DİLBİLİMİDilde değişme, dil değişmesine karşı tutumlar, dilin kaynağı ve ortaya çıkışı, kelime kökeni anlama yöntemleri, dil aileleri, dil akrabalığı, İngilizcenin tarihi, Eski-Orta-Yeni Dönem İngilizceleri, yapısal ve dilbilgisel değişim, ses değişmeleri, donuk ekler, dilbilimsel çeviri için sunduğu fırsatlar. 5 PSİKODİLBİLİM IKonuşmayı anlama ve konuşmanın üretilmesi süreç ve safhaları, dil hataları ve bunun zihnin nasıl çalıştığına dair ne gibi bilgiyi verdiği, zihnin çalışma tarzı, sesletimin zihinde nasıl yer aldığı, ses sınıflaması, sözcüklerin sınıflaması, dilin nasıl kazanıldığı, öğrenildiği, tasnif edildiği, depolandığı, üretildiği ve unutulduğu hususları, anlama stratejilerinin çeviriye katkı ve yardımı. 6 PSİKODİLBİLİM IIÇeviri temelde iki safhadan oluşur: alma ve üretme. Alma şunları ihtiva eder: seslerin algılanması, kelime seçimi, dilbilgisel çözüm, cümle anlamı keşfi, ortama göre amacın tespiti, cümle anlamının dışında başka gönderme olup olmadığının belirlenmesi. Bu sıranın tersi ise, çeviri üretimi için geçerlidir. Örnekler uygulanır zihnin ardıl çeviri de nasıl karşılık verdiğini görmek için. 7 BEYİN DİLBİLİMİ IBeynin işlevleri, yapısı, dil işlevlerinin hangi bölgelerde kesifleştiği, afazya çeşitleri, Broca ve Wernicke’in keşfettiği dil işlev kısımları, çocuk ve gençlerde beyin yetersizliklerinin nasıl üstesinden gelindiği hususları. 8 BEYİN DİLBİLİMİ IIBeyni oluşturan ek küçük yapı taşları nöronlar, nöronların en küçük bilgi kurusu olarak incelenmesi, afazya, afazya vakalarından ortaya çıkan bilgi, beyin ile yapılan deneyler, beynin sakatlanma durumunda yeniden öğrenmeyi öğrenmesi, konuşmanın beyin bilimsel açıdan tetkiki. 9 BİRİNCİ DİL EDİNİMİ IBirinci dil edinimin mahiyeti, erken ve geç dönem dil becerilerinin edinimi, dinleme dönemi, agulama dönemi, tek sözcük, iki sözcük ve çoklu sözcük dönemleri, dilbilgisi kurallarının 3 yaşında gelişimi 10 BİRİNCİ DİL EDİNİMİ IIKritik Yaş Hipotezi, birinci dil edinimi, yarı-konuşanların bulunduğu vaka incelemeleri, öğrenme mekanizmalarını izah etmeye çalışan kuramlar, davranışçılık, doğacılık, zihinsel faaliyet, sosyalleşme, Dil Öğrenme Aygıtı, dil becerilerinin olgunlaşması 11 İKİNCİ DİL ÖĞRENİMİ IÖğrenme-edinme ikilemi, sınıf içi ve sınıf dışı ikinci dil öğrenme, erken yaşta öğrenme, delikanlılık dönemimde ve yetişkinlikte öğrenme, ikinci dilde ara dönem, öğrenme hataları, birinci dilin ikinci dile etkisi, çift dillilik ve beyin 12 İKİNCİ DİL ÖĞRENİMİ IIİkinci dil öğreniminde ideal yaş ve süre, ilave dillerin öğreniminde Kritik Yaş Hipotezi, kelime yapısı itibari ile öğrenci gelişimi, dilbilgisi ve telaffuzdaki gelişimin sınırları, ikinci dil öğrenme kuramları, davranışçılık, Evrensel Dil bilgisi (Doğacılık), Bağlantısalcılık, Sosyolojik Gelişim ve dil kaybının nasıl oluşturğu. 13 GÖZDEN GEÇİRMEGeniş açılı dilbilimi hususlarını tahkik ettikten sonra, konular arası bağlantılar kurulur ve bütüncül bir yaklaşıma ulaşılır. Sadece dilbilimsel açıdan değil, iletişim kuramı bakımından da. Konuların çeviri yaklaşımları ve kuramları açısından değerlendirilmesi yapılır. Dersin Program Çıktılarına Katkısı P1P2P3P4P5P6P7P8P9P10P11P12P13P14 Tüm 5 Ö1 2 Ö2 5 Ö3 3 Ö4 4 Ö5 5 Ö6 2 Ö7 4 Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek
