Dersin Ayrıntıları Yarıyıl Kodu Adı T+U+L Kredi AKTS 3 KURUL25 Üreme/Boşaltım ve Endokrin Sistem 1+0+0 10 10 Dersin Detayları Dili : Türkçe Düzeyi : Lisans Bölümü / Programı : Tıp Öğrenim Türü : Örgün Öğretim Türü : Zorunlu Amacı : Ders kurulunda;• Endokrin, üreme ve boşaltım sistemini oluşturan yapıların gelişimi, lokalizasyonu, bu yapıların anatomik, mikroskobik, fonksiyonel ve biyokimyasal özelliklerinin ve bu bilgilerin klinik bilgiler ile pekiştirebilmesinin; • Endokrin sistemin gelişiminin ve endokrin bezlerin anatomik ve histolojik özelliklerinin;• Hormonların fizyolojik ve biyokimyasal analizi, hipotalamo-hipofizer hormonal sistem ve işleyişinin; • Ürogenital sistemin gelişimi ve sistemi oluşturan yapıların mikroskobik ve makroskobik özellikleri ile işlevlerinin; • Vücudun su ve inorganik kompozisyonu, homeostazis, menstrüel siklus, gebelik ve laktasyon ile ilgili detaylı temel bilgilerin öğretilmesi amaçlanmaktadır. İçeriği : Zorunlu kurul dersleri (Anatomi, Fizyoloji, Tıbbi Biyokimya, Histoloji ve Embriyoloji, Farmakoloji, Hekimlik Uygulamaları, Kanıta Dayalı Tıp, Topluma Dayalı Tıp) ve seçmeli derslerden oluşur. Teorik dersler tam katılımlı olarak dönem dersliklerinde verilir. Uygulamalar Anatomi Maket Odası ve Temel Tıp Bilimleri Laboratuvarlarında yapılır. Yöntem ve Teknikleri : Ön Koşulları : Yok Koordinatörü : Dr. Öğr. Üyesi Şerife ALPA Dersi Verenler : Prof. Dr. Taner ZİYLANProf. Dr. Kültigin TÜRKMENDoç. Dr. Füsun SUNARDr. Öğr. Üyesi Şerife ALPADr. Öğr. Üyesi Levent SARIYILDIZDr. Öğr. Üyesi Gülben AKCANDr. Öğr. Üyesi Elif GÜLBAHÇE MUTLUDr. Öğr. Üyesi Kamile YÜCELDoç. Dr. Öznur KÖYLÜDr. Öğr. Üyesi Esra ŞUMLU Yardımcıları : Yok Staj Durumu : Yok Dersin Kaynakları Kaynaklar : Akılcıl Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, Oğuz Kayaalp, Ankara 2013. Temel ve Klinik Farmakoloji, Bertram Katzung, 2012. Katzung ve Trevor Farmakoloji, Anthony Trevor, 2012.Mesleki beceri labarotuvar malzemeleri. Hasta hekim ilişkileri için düzenlenmiş föyler. Hasta hekim ilişkileri için düzenlenmiş drama föyleri Toplum sağlığı hizmeti verilen yerlere ziyaretlerTıbbi Fizyoloji, Guyton – HallBiyokimya (Prof.Dr. Figen Gürdöl,Doç.Dr.Evin Ademoğlu, Nobel Tıp Kitabevi) İnsan Biyokimyası (Prof.Dr.Taner Onat-Prof.Dr.Kaya Emerk, Palme Yayıncılık) Lehninger Biyokimyanın İlkeleri (David L.Nelson Michael M. Cox, Palme Yayıncılık) Harper Biyokimya, Robert Murray, Nobel Tıp Kitabevi) Biyokimya Açıklamalı Soru ve Cevaplı, Prof.Dr. Kadirhan Sunguroğlu, Akademi Yayıncılık) Anatomi. Prof. Dr. Kaplan ARINCI, Prof. Dr. Alaittin ELHAN. 2006. Güneş Kitabevi. Sobotta İnsan Anatomisi Atlası (3 Cilt Takım). J. Sobotta. 2015. Beta yayınları. (Çeviri editörü: Prof. Dr. Alaittin ELHAN). Netter İnsan Anatomisi Atlası. Frank H. Netter. 2015. Nobel Tıp Kitabevi. (Çeviri editörü: Prof. Dr. Meserret Cumhur). Anatomi atlası ve ders kitabı. Prof. Dr. Fahri DERE. 2010. Nobel Tıp Kitabevi.Ross M.: Histology: A Text and Atlas, Kierszenbaum A.: Histology & Cell Biology: An introduction to Pathology 2 ed. Mosby, USA. Gartner L.P., Hiatt J.L.: Color Text Book of Histology. Second ed. SAUNDERS. Moore K.M., Persaud T.V.N. Çev. Ed: Yıldırım M., Okar İ., Dalçık H. Sadler T.W: Langman's Medical Embryology, Eleventh Edition. Lippincott Williams & Wilkins, USA Schoenwolf G.C.: Larsen’s Human Embryology. 4. Ed. CHURCHILL LIVINGSTONE ELSEVIER Klinik Yönleri ile İnsan Embriyolojisi. 6. Ed. NOBEL TIP Junqueira L.C., Carneiro J. Çev. Ed: Aytekin Y, Solakoğlu S.: Temel Histoloji. NOBEL TIP Gartner L.P., Hiatt J.L.: Color Atlas of Histology, Fifth Edition. Lippincott Williams & Wilkins, USA Moore K.M., Persaud T.V.N. Çev. Ed: Yıldırım M., Okar İ., Dalçık H. Welsch U. Çev. Ed.: Tekelioğlu M.: Sobotta Histoloji Atlası. BETA Sadler T.W: Langman's Medical Embryology, Eleventh Edition. Lippincott Williams & Wilkins, USA Ders Notları : İlgili kuruldan sorumlu öğretim üye ve öğretim elemanlarının ders notları Ders Yapısı Sağlık Bilimleri %100 Etkinlik Bilgileri Etkinlik Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat) Ders Süresi 5 25 125 Sınıf Dışı Ç. Süresi 1 15 15 Ara Sınavlar 1 65 65 Laboratuvar 6 550 33 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 75 75 Toplam İş Yükü AKTS: 10 313 Öğrenme Çıktıları Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir: Sıra Açıklama 1 Farmakolojinin temel kavram ve terminolojisi hakkında alt yapıya sahip olmuş olur. İlaçların kaynakları ve genel özellikleri ile vücuda uygulanan ilaçların emilimi, vücutta dağılımı, biyotransformasyonu ve vücuttan atılımı hakkında bilgi sahibi olur. İlaçların vücuttaki etki şekilleri, veriliş yolları ve dozları ile diğer ilaçlar arasındaki etkileşmeleri ve istenmeyen etkilerini bilir. İlaç şekillerini ve reçete yazımını yapar. Vücut sistemlerine etkiyen ilaçlarının kaynaklarını ve özelliklerini bilir. Reçetenin bölümleri ve düzenlenmesinin öğrenir. 2 Hasta ile iletişim kurma becerisi kaznır. Kötü haber verebilme becerisi kazanır. Çalışma arakadaşları ile iletişim kurma becerisi kazanır. Saldırganlık ile baş edebilme becerisi kaznır. Sağlık hizmetlerini sunma becerisi kazanır. Hizmet sunumunda sağlıkta kalite yönetimi sürecini gözetme becerisi kazanır. Hastalara zarar riskini en aza indiren sağlık hizmeti sunma becerisi kazanır. Mesleki görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmek için kendi sağlığına gerekli özeni gösterime becerisi kazanır. Mesleki uygulamalara ilişkin geribildirim alır ve verme becerisi kazanır. Bireysel ve toplumsal düzeylerde sağlığın geliştirilmesine katılma becerisi kazanır. Mahremiyeti korma becerisi kazanır. Hekimlik uygulamaları sırasında hekimlik kimliği ile uyumlu davranışlar sergileme becerisi kazanır. Yaşam boyu öğrenme sorumluluğunu üstlenir ve özdeğerlendirme yapma becerisi kazanır. Uygulamalarında kanıt kullanma becerisi kazanır. Bilişim teknolojilerini kullanma becerisi kazanır. Uygun literatür taraması yapma becerisi kazanır Öykü (anamnez) alma becerisi kazanır. Nazogastrik sonda takma becerisi kazanır. 3 Hipotalamus , hipofiz ve epifiz bezlerinin hormonlarını Melatonin, Eritropoeitin, Eikozanoidlerin yapısı endokrin sistemdeki rolünü .Ca++ ve P metabolizmasının endokrin kontrolünü Nörolojik sistemin endokrin kontrolünü Tiroid, paratroid,böbreküstü bezinin hormonlarını Pankreatik ve gastrointestinal hormanlarını Metabolizmanın hormonal kontrolü ve obeziteyi Büyüme,gelişme ve yaşlanmanın endokrin kontrolünü öğrenmek Ürogenital sistemi oluşturan organların anatomisi, bu organların gelişimi ve histolojisini Asit –baz dengesi, elektrolit sıvı dengesini ve ilgili mekanizmaları ve hormonlar. Böbreğin normal fonksiyonlarının değerlendirilmesi Gebelik fizyolojisini ve menstrasyon siklusu, cinsiyet hormonları Normal puberte ve cinsiyet anomalilerini 4 İdrar biyokimyası hakkında bilgi edinir ve idrar analizlerini değerlendirir. Hormonlar (tiroid, hipotalamus, hipofiz pankrean GİS ve gonadal), metabolizmaları hakkında bilgi sahibi olur. Glukokortikoitler-Minarelokortikoidler, Katekolaminler hakkında bilgi edinmek. 5 Üreme/Boşaltım ve Endokrin sistemlerini oluşturan organları öğrenir ve vücudumuzdaki konumlarını bilir. Üreme/Boşaltım ve Endokrin sistemlerini oluşturan organların yapısını, özelliklerini ve görevlerini bilir. Üreme/Boşaltım ve Endokrin sistemlerini oluşturan organların diğer sistemlerindeki organlar ile ilişkisini bilir. 6 Böbreklerin histolojik yapısını, Korteks ve medulla özelliklerini, Glomerul yapısını açıklayabilecek Glomerulda bulunan hücreleri sayıp tanımlayabilecek ve podosit morfolojisini açıklayabilecek Proksimal ve distal tübülüs farklarını sayabilecek ve görüntülerde ayırt edebilecek Henle ansının bölümlerini tanımlayıp, özelliklerini sayabilecek Jukstaglomerular aparatusu oluşturan yapıları sayıp, histolojik özelliklerini Üreter, mesane ve uretranın tabakalarını ve histolojik özelliklerini açıklayabilecek Erkek ve dişi uretrasının farklarını sayabilecek Erkek uretrasının bölümlerini sayabilecek ve histofizyolojik önemlerini açıklayabilecek Üriner sistemdeki organlar ile ilgili preparatları ve görüntüleri Üriner sistemin embriyolojik kökenini, Üriner sistemi oluşturan organların embriyolojik gelişimini açıklayabilir Böbreklerin gelişimini ve farklılaşmasını, İdrar kesesinin kökenini ve farklılaşmasını açıklayabilir Hipofiz ve epifiz bezlerinin embriyolojik gelişimini açıklayabilir Hipofizin histolojik bölgelerini tanımlayıp bulunan hücreleri sayabilir Hipofizin kan dolaşımını açıklayarak önemini yorumlayabilecek. Hipofizden salgılanan hornonların etkileri sayabilecek ve klinik yansımalarını açıklayabilecek Tiroid bezinin embriyolojik gelişimini,Tiroid bezinde bulunan hücrelerin isimlerini, histolojik özelliklerini ve salgıladığı hormonları tanımlayabilir Paratiroid bezinin embriyolojik gelişimini, Paratiroid bezinin histolojik yapısını ve salgıladığı hormonun etkilerini açıklayabileceklerdir Böbreküstü bezinin korteks ve medullasının embriyolojik gelişimlerini, Böbrek üstü bezinde bulunan hücrelerin histolojik özelliklerini ve salgıladıkları hormonları, hormonların etkilerini kısaca açıklayabilecek Erkek genital sistemini oluşturan dokuların histolojik yapısını açıklayabilecek Genital boşaltım kanallarını sayabilecek ve histolojik yapılarını açıklayabilecek Prostat, vesika seminalis ve bulbo-uretral bezlerin histolojik yapısını açıklayabilecek Penisin histolojik yapısını ve histofizyolojisini açıklayabilecek Erkek genital sistem organlarının mikroskobik görüntülerini ayırt edebilecek Ovaryum korteks ve medullası, gelişen foliküller ve korpus luteumu, hormonlarla ilişkilerini açıklayabilecek Tuba uterina bölümleri ve tabakalarını Uterus katmanlarını ve histolojik özelliklerini açıklayabilecek Normal, gebelik ve postmenapozal dönemlerdeki endometriumun özellikleri açıklayabilecek Serviks ve bezlerinin histolojisini açıklayabilecek, Deri ve eklerinin gelişimini açıklayabilecek Kalın ve ince deri histolojisinin farklarını sayabilecek Epidermis histolojik yapısını açıklayabilecek ve tabakalarını sayabilecek Keratinositlerin morfolojik özelliklerini açıklayabilecek Epidermisdeki Melanositlerin ve Langerhans hücrelerinin yapısal özelliklerini ve fonksiyonlarını açıklayabilecek Dermisin histolojik yapısını ve damarlanmasını açıklayabilecek Dermis innervasyonunu (sinirsel uyarımı) açıklayabilecek Ekrin ve apokrin ter bezlerinin histolojik yapısını ve işlevlerini açıklayabilecek Sabese (yağ) bezlerinin yerlerini ve özelliklerini sayabilecek Ders Konuları Hafta Konu 1 Üriner Sistem Anatomisi, BöbreklerÜriner Sistem Anatomisi; Üreter, Mesane (Vescia Ürinaria)Endokrin Sistem Anatomisi – Gl. Thyroidea ve Gl. Parathyroidea Farmakolojiye Girişİlaçların Veriliş Yolları ve Absorpsiyonuİlaçların Dağılımıİlaçların Metabolizması ve EliminasyonuFarmakodinamik ve Farmakokinetik İlaç Etkileşmeleriİlaçların Etkisini Değiştiren Faktörler İlaçların Etki MekanizmalarıBoşaltım Sisteminin Fonksiyonel Yapısı ve Genel ÖzellikleriNefron’un Yapısı ve İşlevleriBöbrek Kan AkımıGlomeruler Filtrasyon MekanizmalarıTübüler Yapılar ve İşlevleriMesanenin İşlevi ve Miksiyon RefleksiElektrolit ve Sıvı Dengesinin Düzenlenmesinde Böbreklerin Rolü Asit ve Baz Dengesinin Düzenlenmesinde Böbreklerin RolüÜriner Sistem GelişimiBöbrek HistolojisiÜreter,Mesane ve Üretra 2 Endokrin Sistem Anatomisi – Gl. Suprarenalis, Gl. Pituiteria ve Gl. PinealisErkek Üreme Sistemi AnatomisiReseptörler ve İlaç – Reseptör İlişkisiHormonların Fizyolojik ÖzellikleriHormon Reseptör EtkileşimleriHipotalamus-Hipofiz HormonlarıBüyüme Hormonu ve IGF’lerTiroit HormonlarıKalsiyum Metabolizmasını Düzenleyen HormonlarAdrenal Korteks HormonlarıAdrenal Medulla HormonlarıEndokrin PankreasSirkadiyen Ritim ve Pineal Bez HormonlarıGrelin, Leptin ve Diğer HormonlarEndokrin Sistem GelişimiTiroid ve ParatiroidHipofizAdrenal BezDiğer Endokrin BezlerErkek Genital Sistemi Gelişimiİdrar BiyokimyasıHormonlara Giriş – Etki TarzıHipotalamus ve Hipofiz Hormonları 3 Dişi Üreme Sistemi AnatomisiErkek Genital Sistemi HistolojisiTiroid ve Paratroid HormonlarıPankreas ve GİS HormonlarıSteroidogenezGlukokortikoitler-MinarelokortikoidlerKatekolaminler 4 Meme AnatomisiErkek Üreme FizyolojisiDişi Genital Sistemi GelişimiGonadal HormonlarRenin Anjiotensin AldesteronBüyüme Faktörleri ve Büyüme Hormonları 6 Kadın Üreme FziyolojisiGebelik, Doğum ve Laktasyon FizyolojisiNeonatal FizyolojiFetal FizyolojiDişi Genital Sistemi HistolojisiMeme Bezleri Dersin Program Çıktılarına Katkısı P1P2P3P4P5P6P7P8P9P10P11P12P13P14P15P16P17P18P19P20P21P22P23P24P25 Tüm 44444444444444444444444 Ö1 44444444444444444444444 Ö2 44444444444444444444444 Ö3 44444444444444444444444 Ö4 44444444444444444444444 Ö5 44444444444444444444444 Ö6 44444444444444444444444 Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek
